Chwostka szafirowa

Chwostka szafirowa (Malurus cyaneus) – gatunek małego ptaka z rodziny chwostkowatych (Maluridae). Występuje w południowo-wschodniej i wschodniej części Australii oraz na Tasmanii. Nie jest zagrożony.

Podgatunki i zasięg występowania

Wyróżnia się 6 podgatunków M. cyaneus, które zamieszkują:

chwostka szafirowa (M. c. cyaneus) (Ellis, 1782) – Tasmania
M. c. samueli Mathews, 1912 – Wyspa Flindersa (u wybrzeży południowo-wschodniej Australii)
M. c. elizabethae A.J. Campbell, 1901 – wyspa King (u wybrzeży południowo-wschodniej Australii)
chwostka eukaliptusowa (M. c. cyanochlamys) Sharpe, 1881 – południowo-wschodnia i wschodnia Australia
M. c. leggei Mathews, 1912 – południowo-środkowa Australia
M. c. ashbyi Mathews, 1912 – Wyspa Kangura (u wybrzeży południowej Australii)

Morfologia

Wygląd: Występuje bardzo wyraźny dymorfizm płciowy. Samiec chwostki ma niebiesko-szafirowe, bardzo jaskrawe upierzenie, aby przyciągnąć uwagę samicy podczas okresu godowego. Długi turkusowy ogon, głowa i policzki oraz barkówki. Poza tym cały wierzch ciała granatowy, spód brudnobiały. Reszta skrzydeł brązowa. Samica jest natomiast barwy szarobrązowej, bardzo podobnej do słowika szarego.
Wymiary

długość ciała: 15–20 cm
rozpiętość skrzydeł: 13 cm
masa ciała: 9–14 g

Ekologia i zachowanie

Biotop: Zamieszkuje lasy o gęstym poszyciu, trawiaste tereny oraz podmiejskie ogrody i parki. Chwostki są słabymi lotnikami. Wspinają się na zarośla, a po otwartym terenie skaczą. Rzadko oddalają się od kryjówki.
Głos: Osobniki komunikują się ze sobą za pomocą szerokiego zakresu melodyjnych nawoływań.
Pożywienie: Chwostka szafirowa żywi się drobnymi stawonogami, owadami oraz małymi ilościami nasion.
Rozród: Buduje zamknięte gniazda z pajęczyn, trawy oraz kory, wyścieła je sierścią i piórami. Ukrywa je w zaroślach, zwykle nisko. Składa białe jaja upstrzone czerwonymi plamkami. Dwa lub trzy lęgi, 2–4 jaja, które inkubuje przez 13–15 dni. Pisklęta potrafią latać po 12 dniach. Chwostki szafirowe tworzą pary i grupy rodzinne. Ostatnio stwierdzono, że grupy te składają się z pary lęgowej jednej samicy z dominującym samcem oraz kilku młodych samców o skromnym upierzeniu pełniących funkcję pomocników lęgowych. Młode samice są przepędzane z grupy. Grupy rodzinne mają matriarchalną strukturę społeczną, ale terytoriów bronią samce, które pomagają też w wychowywaniu młodych. Samice same budują gniazda i wysiadują jaja. Samce często przynoszą samicom żółte płatki kwiatów, by zdobyć ich przychylność.

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje chwostkę szafirową za gatunek najmniejszej troski (LC – least concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Całkowita liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako pospolity. Trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny.